Sokrates
triết gia người Athens cổ đại
Sokrates (tiếng Hy Lạp cổ: Σωκρᾰ́της) (~470 – 399 TCN) là triết gia Hy Lạp cổ đại, được coi là một trong những người sáng tạo ra nền triết học phương Tây. Tuy vậy, ông là nhân vật rất bí ẩn, không hề để lại trước tác nào, chỉ được biết đến chủ yếu thông qua các tác phẩm do những tác giả cổ đại cùng thời kể lại, trong đó nổi bật nhất chính là hai môn sinh Platon và Xenophon.
Danh ngôn của Sokrates
sửa- ~399 TCN, Platon, Απολογία Σωκράτους (Bộc bạch của Sokrates) 21d tr.49
- ἔοικα γοῦν τούτου γε σμικρῷ τινι αὐτῷ τούτῳ σοφώτερος εἶναι, ὅτι ἃ μὴ οἶδα οὐδὲ οἴομαι εἰδέναι.
- Dịch nghĩa: Tôi dường như, sau đó, chỉ cần một điều nhỏ bé thôi là đã khôn ngoan hơn người đàn ông này trên mọi phương diện, rằng những gì tôi không biết, tôi cũng không nghĩ rằng tôi biết chúng.
- ἔοικα γοῦν τούτου γε σμικρῷ τινι αὐτῷ τούτῳ σοφώτερος εἶναι, ὅτι ἃ μὴ οἶδα οὐδὲ οἴομαι εἰδέναι.
Từ đó dẫn đến danh ngôn thường gán cho Sokrates:
- ἓν οἶδα ὅτι] οὐδὲν οἶδα
- scio me nihil scire
- ὁ δὲ ἀνεξέταστος βίος οὐ βιωτὸς ἀνθρώπῳ (38a tr.72)
- Cuộc sống thiếu thử thách thì không đáng sống.
- Xenophon, Απομνημονεύματα Ξενοφώντα (Memorabilia), I c.14 tr.50
- τοὺς θησαυροὺς τῶν πάλαι σοφῶν ἀνδρῶν, οὓς ἐκεῖνοι κατέλιπον ἐν βιβλίοις γράψαντες, ἀνελίττων κοινῇ σὺν τοῖς φίλοις διέρχομαι, καὶ ἄν τι ὁρῶμεν ἀγαθὸν ἐκλεγόμεθα·
- Khi làm sáng tỏ kho tàng hiền triết xa xưa trên từng tranh sách, ta với bạn hữu cùng xem xét và giữ lại những điều tốt đẹp.
- τοὺς θησαυροὺς τῶν πάλαι σοφῶν ἀνδρῶν, οὓς ἐκεῖνοι κατέλιπον ἐν βιβλίοις γράψαντες, ἀνελίττων κοινῇ σὺν τοῖς φίλοις διέρχομαι, καὶ ἄν τι ὁρῶμεν ἀγαθὸν ἐκλεγόμεθα·
Câu nói về Sokrates
sửa
- I would trade all of my technology for an afternoon with Socrates. - Steve Jobs trong Newsweek (29 tháng 10 năm 2001)
- Tôi sẽ đánh đổi tất cả công nghệ của mình lấy một buổi chiều với Sokrates.
