Cao Bá Quát
quân sư trong cuộc nổi dậy Mỹ Lương, và nhà thơ nổi danh ở giữa thế kỷ 19 trong lịch sử văn học Việt Nam
Cao Bá Quát (chữ Hán: 高伯适; 1808 – 1855), biểu tự Chu Thần (周臣), hiệu Mẫn Hiên (敏軒), lại có hiệu Cúc Đường (菊堂), là quân sư trong cuộc nổi dậy Mỹ Lương, và là một nhà thơ nổi danh ở giữa thế kỷ 19 trong lịch sử văn học Việt Nam.
Trích dẫn của Cao Bá Quát
sửa- 病中 (Trong lúc ốm): 入世隻身千里馬，看書雙眼萬年燈。
- Phiên âm: Nhập thế chích thân thiên lý mã, Khán thư song nhãn vạn niên đăng.
- Dịch thơ: Vào đời thân như ngựa ngàn dặm, Đọc sách mắt như đèn muôn năm.
- 春夜讀書 (Đêm xuân đọc sách): 自笑俗拘拋未得，邇來攜卷太諄諄。
- Phiên âm: Tự tiếu tục câu phao vị đắc, Nhĩ lai huề quyển thái chuân chuân.
- Dịch thơ: Tục hay cười mình chưa rứt được, Gần đây sách vở quá say sưa.
- Người xưa đã đem tâm trí đúc chuốt thành lời hay ý đẹp để chắp lông chắp cánh cho văn chương, ta mà lại coi thường được sao.
- (Trong nhà giam nhân việc cảm xúc viết): 莫向名山送遺草，石渠須選漢文章。
- Phiên âm: Mạc hướng danh sơn tống di thảo, Thạch Cừ tu tuyển Hán văn chương.
- Dịch thơ: Sách quý đem chi vào núi, Thạch Cừ Hán vẫn trọng văn chương.
Về Cao Bá Quát
sửa- Cao Bá Quát là một văn hào có nhiều ý tứ mới lạ, lời lẽ cao kỳ.
- Giáo sư Dương Quảng Hàm (1968), Việt Nam văn học sử yếu. Trung tâm học liệu xuất bản, tr. 357-358.
- Cao Bá Quát trước mắt chúng ta, tượng trưng cho tài thơ và tinh thần phản kháng. Còn triết lý của ông chính là bền bỉ phục vụ cho đời.
- Xuân Diệu (1982), Các nhà thơ cổ điển Việt Nam (Tập 2). Hà Nội: Nhà xuất bản Văn học, trang 6 & 39.